بیش از ۲۰ روز است که اینترنت ایران در نتیجه یک تصمیم تک‌بعدی، محدود یا به‌اصطلاح ملی شده است. این تصمیم که از سه هفته قبل برای سرکوب سلسله‌اعتراض‌ها به مرگ مهسا امینی گرفته شد، نه‌تنها مؤثر واقع نشد؛ بلکه با تبعات قابل پیش‌بینی‌اش، مردم را که همان مصرف‌کنندگان و صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی و پلتفرمی هستند، متحمل خسارت کرد؛ قطعی اینترنت در کمتر از یک ماه یک میلیون کسب‌وکار را نابود کرد و درآمدشان را به صفر رساند، حجم تراکنش‌های پرداخت‌یارها را تا ۸۰ درصد کاهش داد و صرافی‌های رمزارز را که محلهای مورد اعتماد مردم برای سرمایه‌گذاری بین‌المللی هستند، به عامل ازدست‌رفتن دارایی‌هایشان تبدیل کرد.
قطعی اینترنت به صرافی‌های رمزارز که محل تبادل ارزهای دیجیتالی هستند و شاید بسیاری از مردم بعد ضربه از بورس به آنها توجه بیشتری نشان داده‌اند، خسارت‌های زیادی وارد کرده است. اکسیر یکی از صرافی‌های ایرانی است که بزرگ‌ترین نگرانی‌اش سرانجام اینترنت و دارایی کاربرانش است. تترلند صرافی دیگری است که ۶۰ درصد حجم تراکنش‌هایش را در کمتر از دو هفته از دست داده است، فینوپیا به‌عنوان شرکتی در حال توسعه، ۲۰ روز است برای راه‌اندازی دو محصول جدیدش تلاش می‌کند، اما به‌دلیل محدودیت‌های اینترنت موفق نمی‌شود.
اوامپی فینیکس پلتفرم دیگری است که در این شرایط ایراناکسسشدن را ترجیح داده، اما می‌گوید CDNهای داخلی پاسخگوی نیاز شرکت نیستند. از زمان قطعی اینترنت حجم معاملات آبان‌تتر ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده و رمزینکس که یک صرافی هفت‌ساله است، بر اساس تجربه این سه هفته، اینترنت ملی را ناکارآمد می‌داند. اکسبیتو هم اعلام کرده حجم تراکنش‌هایش ۶۰ درصد کاهش داشته است.
سرانجام اینترنت؛ بزرگ‌ترین نگرانی اکسیر
به گفته مسعود رحمانی، مدیر بازاریابی اکسیر، در چند ماه اخیر با رکود بازار جهانی، از حجم معاملات در سراسر دنیا از جمله ایران تا حدی کم شده بود، اما قطعی اینترنت و بروز مشکلات برای ورود به پلتفرم به این نزول دامن زد و حجم معاملات را کاهش داد. او با اشاره به پیامدهای مخرب اینترنت ملی ادامه داد: «بسیاری از سرویس‌های موجود در صرافی‌های رمزارز به ارتباط مستقیم با بازار جهانی و شبکه‌های بلاکچین وابسته هستند؛ با ملی‌شدن اینترنت، ارتباط با جهان قطع می‌شود و به دلیل اینکه کاربران به هیچ‌‌یک از سرویس‌های جهانی دسترسی ندارند، دارایی‌های خود را از صرافی خارج می‌کنند.»
به گفته او، هرچه میزان دسترسی افراد به اینترنت محدود شود، حجم معاملات در صرافی‌های رمزارز نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. البته تبعات قطعی اینترنت فقط متوجه صرافی‌های رمزارز نیست و در این دوره هر کسب‌وکاری که زیرساختی مبتنی بر اینترنت دارد، عملاً کارکردش را از دست خواهد داد. او با بیان اینکه سرانجام اینترنت، بزرگ‌ترین نگرانی اکسیر و کاربرانش است، تصریح کرد: «سرنوشت اینترنت ایران، موجی از نگرانی میان کاربران درباره دسترسی به دارایی‌هایشان به راه انداخته است.
تمام این عوامل باعث می‌شود کاربران دارایی‌های خود را بفروشند و آن را به ریال و تومان تبدیل کنند و این خروج دارایی، خسارت‌های زیادی به صرافی وارد می‌کند.» رحمانی توضیح داد که در این شرایط اکسیر خود را ضامن امنیت و امانت‌دار دارایی‌های کاربرانش می‌داند و در تمام ۲۴ ساعت شبانه‌روز پاسخگو و موظف به برطرف‌کردن ابهامات کاربران است.
۱۳۰ میلیون تومان؛ خسارت روزانه تترلند
به گفته رضا مسعودی‌فر، مدیرعامل تترلند قطعی اینترنت سبب اختلال درگاه‌های پرداخت شد و دسترسی کاربران به اینترنت و پلتفرم تترلند محدود شد؛ تا حدی که انجام معامله و انتقال رمزارز از کیف پول امکان‌پذیر نبود. این عوامل در کنار نگرانی کاربران از سرانجام دارایی‌هایشان، به کاهش حجم و تعداد تراکنش‌های تترلند منجر شد.
بر اساس آمارهای این شرکت، حجم تراکنش‌های تترلند ۶۰ درصد و تعداد تراکنش‌ها ۵۵ درصد کاهش پیدا کرده و این کاهش روزانه ۸۰ الی ۱۳۰ میلیون تومان به تترلند خسارت وارد می‌کند.
مسعودی‌فر در ادامه توضیح داد که قطعی اینترنت چگونه تترلند را از برنامه‌های توسعه‌ای عقب نگه داشته است: «دسترسی‌نداشتن به رسانه‌ها و بسترهای بین‌المللی برای تحلیل، دنبال‌کردن اخبار و روندها، اتفاقات بازار جهت تصمیم برای معاملات، فروپاشیدن برنامه‌های مارکتینگی و در رأس آنها سوشال‌مارکتینگ برای جذب کاربر، تترلند را از برنامه‌های توسعه‌ای و برنامه‌ریزی‌های زمانی عقب گذاشته و بازدهی کاری کارمندان را تا ۵۰ درصد کاهش داده و روزانه ۱۳۰ میلیون تومان خسارت به تترلند وارد کرده است.» به گفته او، نگرانی و دغدغه کاربران این صرافی از قطعی کامل اینترنت، دسترسی‌نداشتن به دارایی‌هایشان و نبود امکان مبادله است.
سدی برای توسعه محصولات
به اعتقاد آرش فروزان، مدیرعامل فینوپیا، قطعی اینترنت نه‌فقط به کسب‌وکارها، بلکه به مردم هم آسیب می‌زند و آنها را از دسترسی به خدمات باکیفیت محروم می‌کند. زمانی که یک شرکت نتواند به‌درستی از سرویس‌دهنده خارجی خدمت بگیرد، بدون شک در عرضه آن سرویس به مردم هم خوب عمل نخواهد کرد.
او درباره تأثیر قطعی اینترنت بر فینوپیا که یک شرکت در حال توسعه است، توضیح داد: «از زمان قطعی اینترنت، فینوپیا به بسیاری از وب‌سایت‌های خارجی در لایه‌های امنیت، پرداخت و شبکه دسترسی ندارد و سرویس‌های تراکنشی شرکت هم دچار مشکل شده است. به‌عنوان یک شرکت در حال توسعه ۲۰ روز است برای راه‌اندازی دو محصول جدید تلاش می‌کنیم، اما محدودیت‌های اینترنت سد توسعه محصولات‌مان شده است.»
او همچنین اعلام کرد 40 درصد نرخ بازدید سایت فینوپیا کاهش پیدا کرده و این اتفاق برای شرکتی در حال توسعه، آسیب سنگینی است.
معاملات اوامپی فینیکس یک‌پنجم شد
سامان بیرقی، مدیرعامل اوامپی فینیکس اعلام کرد که قطعی اینترنت حجم معاملات اوامپی فینیکس را یک‌پنجم کرده است: «ما صرافی رمزارز هستیم و فعالیت‌مان مانند شرکت اسنپ نیست، ما به بازارها و قیمت‌های جهانی متصلیم و بدون اینترنت جهانی نمی‌توانیم ادامه دهیم.»
او ادامه داد: «برای رفع محدودیت در صرافی از روزهای ابتدایی محدودیت اینترنت، به سمت ایراناکسسشدن رفتیم و به‌اجبار تمام طرف‌های سوم را حذف کردیم، اما تمام ماجرا رفع موانع برای ارائه خدمات نیست. زمانی که کاربران به سایت دسترسی نداشته باشد، یا هفت ساعت از ۲۴ ساعت شبانه‌روز موفق شوند وارد سایت شوند، صرافی با ریزش کاربر و درآمد مواجه می‌شود.»
او درباره ایراناکسسشدن اوامپی فینیکس توضیح داد: «علاوه بر موضوعات مالی و خسارات، با CDNهای داخلی مانند ابرآروان هم چالش داریم؛ سرورهای ما روی ابرآروان است، اما درخواست بازکردن عکس سلفی از سمت شرکت پاسخ داده نمی‌شود.» از نگاه او، فشارهای موجود بر شرکت ابرآروان باعث بروز این اختلالات می‌شود.
کاهش ۵۰درصدی تراکنش‌های آبان‌تتر
امید امین‌زاده، مدیر نوآوری و سرمایه‌گذاری آبان‌تتر، اعلام کرد که اختلالات مربوط به پرداخت‌های ریالی و نگرانی سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی، حجم معاملات آبان‌تتر را ۵۰ درصد کاهش داده است. او می‌گوید: «اختلالات داخلی نرخ خطای درگاه پرداخت ریالی را به‌شدت افزایش داده و سطح تراکنش‌های موفق را از ۷۰ درصد در حالت طبیعی به ۳۰ درصد رسانده است.»
او با بیان اینکه ریسک قطعی و متحمل ضرر شدن حجم معاملات مشتریان را کاهش داده، توضیح داد: «در دوران قطعی اینترنت شاهد کاهش محسوس جذب کاربران جدید هستیم. علت این موضوع را می‌توان ترجیح نقدینگی نسبت به سرمایه‌گذاری و ترس کاربران در سرمایه‌گذاری‌های وابسته به اینترنت دانست.»
او تصریح کرد که در شرایط فعلی، تعامل با کاربران از طریق شبکه‌های اجتماعی به‌شدت کاهش پیدا کرده و آسیب‌های ناشی از این اتفاق تا مدت‌ها بعد از رفع اختلالات نیز گریبان‌گیر مجموعه خواهد ماند.
ناکارآمدی اینترنت ملی ایران
به گفته روح‌الله جهنده، قائم‌مقام رمزینکس، در این سه هفته که اینترنت در ایران با اختلال شدید مواجه شده، بسیاری از کسب‌وکار با چالش‌های زیادی مواجه شده‌اند و کسب‌وکارهای کوچک هم در حال ازبین‌رفتن هستند. او با اشاره به قطعی اینترنت و تأثیر آن بر رمزینکس تصریح کرد: «رمزینکس به‌عنوان یک صرافی ارز دیجیتال ایرانی به‌دلیل ازکارافتادن موتورهای جست‌و‌جو حجم زیادی از ورودی‌ها را از دست داده، در سیستم پرداختی و درگاه‌های آنلاین با مشکل مواجه شده و به‌دلیل افزایش ناپایداری در شبکه داخلی با چالش مدیریت سایت صرافی روبه‌رو شده است.»
او ادامه داد: «کاربران ایرانی به پلتفرم صرافی، کیف پول‌های خارجی، اخبار وضعیت بازار و به ابزار معروف و مرجع بازار کریپتو از جمله تریدینگ‌ویو دسترسی ندارند، همچنین پیامک‌های مربوط به برداشت‌ها و واریزی‌ها دیر یا اصلاً ارسال نمی‌شود. این عوامل باعث کاهش چشم‌گیر حجم معاملات رمزینکس شده است.»
به گفته جهنده، آسیب‌های رمزینکس از قطعی اینترنت به کاهش حجم تراکنش‌ها محدود نمی‌شود. او می‌گوید با ایجاد مشکلات متعدد برای پشتیبانی و ارتباط با مشتریان به‌دلیل فعالیت آنلاین این بخش و استفاده از برنامه‌های کاربردی خارجی پشتیبانی (LIVE CHAT)، زمان، هزینه و انرژی شرکت‌ها به جای توسعه صرف رفع اختلالات می‌شود.
جهنده با بیان اینکه کسب‌وکارهای رمزارزی نیازمند ارتباط نود (node) بلاکچین‌های داخلی با خارجی هستند، تصریح کرد که اینترنت ملی به‌دلیل نداشتن زیرساخت‌های قوی برای این نوع کسب‌وکار ناکارآمد است.
کاهش ۶۰درصدی حجم معاملات اکسبیتو به‌دلیل مشکلات غیرضروری
به گفته سعید عبادتی، مدیرعامل اکسبیتو، حجم معاملات اکسبیتو در روزهای ابتدایی قطعی اینترنت 60 درصد کاهش پیدا کرد و به‌مرور این عدد به ۴۰ درصد رسید. عبادتی با اشاره به معضلاتی که قطعی اینترنت برای اکسبیتو ایجاد کرده، گفت: «تمام برنامه‌های بخش مارکتینگ اکسبیتو که به‌صورت نقشه راه فصلی تهیه و تدوین شده بود، به تعلیق درآمد و تیم مارکتینگ تصمیم گرفت فقط بر اطلاع‌رسانی‌های مربوط به امنیت کاربر تمرکز کند. امکان رونمایی از بخش‌های مختلف جدید به‌دلیل شرایط فعلی اینترنت وجود ندارد؛ طی همین مدت دو قابلیت جدید به پلتفرم اضافه شده، اما رونمایی از آن منوط به شرایط پایدار شده است. بخش بزرگی از تیم مجموعه به‌صورت دورکاری با واحدهای مربوطه در ارتباط هستند.»
به گفته او، قطعی اینترنت و مشکلات گفته‌شده، عملاً یک سیستم فین‌تکی و های‌تک را با مشکلات غیرضروری مواجه کرده است. او با بیان اینکه حجم قابل توجهی از تماس‌های اینترنتی به تماس تلفنی تغییر پیدا کرده، توضیح داد: «عدم دسترسی به اینترنت توسط همکاران یا کاربران، نحوه ارائه سرویس به کاربر را مختل کرده و کاربران به جای استفاده از چت آنلاین، تیکت یا ایمیل برای ارتباط با شرکت بیشتر از تلفن استفاده می‌کنند. ما همه سعی‌مان را در طراحی سیستم با هدف خودکار و آنلاین‌بودن انجام داده‌ایم و تا‌به‌امروز هم جزء سریع‌ترین و کم‌اصطکاک‌ترین پلتفرم‌ها بوده‌ایم، اما با اختلال اینترنت، حجم قابل توجهی تماس اینترنتی به تماس تلفنی تغییر پیدا کرد.»
او با اشاره به تأثیر قطعی اینترنت بر کاربران نیز گفت: «عدم دسترسی کاربران و مخاطبان کریپتو به پلتفرم برای رصد و معامله ۲۴×۷، یک سمت آسیب‌ها و سمت دیگر کیف پول‌های کاربران و صرافی‌های دیگر هستند. اغلب کاربران برای نیازهای روزمره خود از کیف پول‌شان برداشت یا از بازار نوسان‌گیری می‌کنند، قطعی اینترنت در معاملات کاربران و درآمدزایی آنان تأثیر بسزایی داشته و زندگی روزمره کاربران را نیز مختل کرده است.»
به گفته او، کاربران با عدم دسترسی به اینترنت، نتوانسته‌اند مشکلات روزمره خود مانند واریز رمزارز برای سیستم‌های بلاکچینی یا برداشت ریال برای کارت‌های بانکی دیگر را انجام دهند.
او با تأکید بر استفاده از کانال‌های امن برای اتصال به اینترنت و ورود به پلتفرم گفت: «صرافی‌های رمزارز مرجع مالی و فین‌تک به حساب می‌آیند و در دسترس‌بودن همیشگی جزء لاینفک این سیستم‌ها به‌شمار می‌رود؛ چراکه استفاده از VPNهای غیرامن می‌تواند مشکلات متفاوتی؛ اعم از سرقت دارایی‌ها، دسترسی به حساب کاربری توسط سارقان و عدم امکان معامله را به وجود آورد.»